Zoveel beter is de wereld geworden in 125 jaar

  © kos.

Twee wereldoorlogen. Moorden op Gandhi, JFK en Martin Luther King. Belgische rampen als Marcinelle, Heizeldrama en Sierre en nog een heleboel andere economische en politieke crisissen daarbovenop. Wie vrijdag de 125 belangrijkste voorpagina's uit de 125-jarige geschiedenis van Het Laatste Nieuws bekeek, werd daar niet altijd even vrolijk van. Als positief tegengif doken we in allerlei archieven, documenten en naslagwerken en wat blijkt? Sinds het allereerste Het Laatste Nieuws op 7 juni 1888 leven we dubbel zo lang, verdienen we vijf keer zo veel en werken we half zo hard. Of hoe de wereld de voorbije 125 jaar echt wél verbeterde.

Vergeleken met 125 jaar geleden zijn we stukken slimmer geworden. Alleen al sinds 1950 is de gemiddelde IQ-score met 25 punten gestegen. Elk decennium worden we dus enkele IQ-punten slimmer. Waar de IQ-score bij vrouwen de voorbije eeuw gemiddeld 5 punten achterop hinkte bij die van mannen, heeft het vrouwelijke IQ het mannelijke intussen bijgehaald. O ja, in België bedraagt het gemiddelde IQ intussen 100. Daarmee doet ons land weliswaar slechter dan onder meer Zuid-Korea (106), Japan (105) en Nederland (102), maar wel beter dan onder meer Frankrijk en VS (allebei 98), Spanje (97) en Rusland (96).

We leven dubbel zo lang
Het valt nog amper te geloven, maar in 1888 werd een man in dit land gemiddeld 44,92 jaar, terwijl de vrouwen ook dan al langer leefden tot gemiddeld 48,71 jaar. De grote kentering kwam er dankzij de verbeterde levensomstandigheden en medische vooruitgang. Dit alles maakt wel dat Belgische vrouwen vandaag een levensverwachting hebben van 82,9 jaar, terwijl mannen tevreden moeten zijn met 77,8 jaar. Al wordt die seksekloof van 5,1 jaar wel geleidelijk kleiner.

We verdienen 5 keer meer
Toegegeven: het kan altijd beter, maar zelfs alle inflaties en aanpassingen meegerekend verdienen zelfs ongeschoolde arbeiders vandaag bijna vijf keer meer dan hun sectorgenoten 125 jaar geleden. Peter Scholliers (VUB) ontdekte dat het netto uurloon van een metselaar in 1888 - het geboortejaar van Het Laatste Nieuws - welgeteld 0,32 Belgische frank bedroeg. Terwijl 1 kilo vlees op dat moment al 1,78 frank kostte. Als die arbeider dat 's avonds op zijn bord wilde, moest hij daar dus eerst 5,5 uur voor metselen. Omgerekend naar vandaag, inflaties inbegrepen, zou een uurloon van 0,32 Belgische frank neerkomen op 72,2 frank. Of 1,79 euro netto. En dit terwijl een ongeschoolde arbeider volgens de vastgelegde wettelijke barema's momenteel een bruto uurloon van 12,6570 euro verdient. Dat komt netto neer op zo'n 8,43 euro. Of bijna vijf keer meer dan de arbeider dus in 1888 verdiende.

Werkweek bijna gehalveerd
Beklaagde u zichzelf de voorbije dagen op kantoor te zitten tijdens uw 36-urenweek terwijl de thermometer buiten met zomerse temperaturen flirtte? Besef dat u een geluksvogel bent vergeleken met 125 jaar geleden. "Gedurende de hele 19de eeuw door waren werkdagen van 12, 13 uur de regel, wat minder voor mijnwerkers, nog meer voor textielarbeiders, met uitschieters tot 16 uur", schrijft Marc Reynebeau in 'Een geschiedenis van België'. We spreken hier dus van een werkweek tussen 84 en 112 (!) uur. "Pas in 1904 beperkte een wet de maximale werkduur tot 11 uur per dag", aldus Reynebeau. "Het jaar daarop volgde de wet op de zesdaagse werkweek. Toch trokken de werknemers ook nog op zondag enkele uren naar de fabriek om er 'hun' machines - gratis - te onderhouden. Op maandag breiden ze niettemin wel eens een vervolg aan hun vrije dag; doorgaans werd toen iets minder lang gewerkt dan op andere weekdagen."

in 1955 én na enkele zaterdagstakingen stemden de Belgische werkgevers in met een vrije dag op zaterdag én zag dus ook de vijfdaagse werkweek officieel het levenslicht.